Năm 2003, họa sĩ Nguyễn Tri Phương Đông và 13 học trò của ông (những sinh viên khoa Mỹ thuật công nghiệp - ĐH Kiến trúc TP.HCM) thực hiện cuộc triển lãm về đồ họa lịch mang tên “Năm mùa” tại TP.HCM và Hà Nội. Thời điểm ấy, sự kiện này như một làn gió mới trong quan niệm về làm lịch.

Lúc đó, lịch thường chỉ in ảnh mấy cô thiếu nữ, xe hơi, nhà lầu - người ta vừa có cái ảnh bắt mắt dán trên tường, vừa tiện xem ngày là được. Nguyễn Tri Phương Đông, một trong những người đầu tiên ở Việt Nam đưa đồ họa thành một nghệ thuật ứng dụng, muốn chứng minh: lịch hoàn toàn có thể là một sản phẩm mỹ thuật! Trong “Năm mùa” của thầy trò ông có bốn mùa là diễn tiến Xuân - Hạ - Thu - Đông của tự nhiên, mùa thứ năm là Mùa Lịch, mùa của sức trẻ và sự sáng tạo. Sau triển lãm đó, ngành design lịch trong nước đã có cú hích để đổi thay.

Đúng 10 năm sau, Đặng Thiên Thư (ảnh nhỏ) - học trò ngày nào của họa sĩ Nguyễn Tri Phương Đông, đứng ra tổ chức một triển lãm về design lịch cho các sinh viên trẻ, như cách thầy của cô đã làm. “Xuân Nam lộc Bắc” (trưng bày từ 8/8- 14/8 tại Nhà triển lãm 45 Tràng Tiền, Hà Nội) có sự góp mặt của 30 thiết kế lịch nghệ thuật, là những mẫu được đánh giá cao của sinh viên ngành Thiết kế đồ họa - Khoa Mỹ thuật công nghiệp Trường ĐH Văn Lang TP.HCM. Là đơn vị có thương hiệu cung cấp lực lượng họa sĩ thiết kế trẻ cho thị trường phía Nam, triển lãm “Xuân Nam lộc Bắc” là lần đầu tiên trường ĐH Văn Lang giới thiệu chất lượng thiết kế của sinh viên với giới chuyên môn và người thưởng lãm miền Bắc.

Thiên Thư vẫn nhớ, 10 năm trước, thầy phải vay mượn để có tiền cho sinh viên chơi lịch (hình như cũng mất vài năm “cày cuốc”, Nguyễn Tri Phương Đông mới trả xong món nợ đó). Thư nói: “Tấm lòng và nhiệt huyết từ thầy đã thắp lửa đam mê cho đám sinh viên trẻ chúng tôi. Sau “Năm mùa”, tôi đã chọn lịch là con đường mình đi”. Dù có những lúc cô “rẽ ngang” (Thư từng làm Art Director của Phương Nam Book, từng là họa sĩ thiết kế của báo Phụ Nữ) - nhưng “duyên nợ” với lịch thì không dứt được. Thư đã là tác giả của hơn 300 bộ lịch, họa sĩ có “số má” trong giới design lịch ở Sài Gòn.

“Xuân Nam lộc Bắc” là dự án của công ty in của vợ chồng Thư, làm cùng ĐH Văn Lang. Triển lãm của họ không đơn giản là chào hàng một sản phẩm thương mại (cho mùa lịch 2014), mà lớn hơn đó là tấm lòng. Thư không nói ra, nhưng nhìn cách cô cùng chồng cặm cụi, tỉ mẩn chăm chút cho từng mẫu thiết kế, tự hào khi giới thiệu cùng mọi người về mỗi bộ lịch - có cảm giác như Thư đang nối tiếp con đường thầy Nguyễn Tri Phương Đông đã mở ra: truyền cảm hứng, say mê và niềm tin cho những sinh viên trẻ. “Xem những thiết kế của các em, tôi luôn thấy xúc động vì sự trong trẻo. Tôi đã đi qua quãng đường ấy rồi, không quay lại được nữa. Thời gian có thể trao cho chúng ta kinh nghiệm và kỹ thuật, nhưng năng lượng rực rỡ mới là món quà của tuổi trẻ” - Thư chia sẻ.

Hình ảnh trong các bộ lịch của “Xuân Nam lộc Bắc” có chất liệu từ hình chụp, tranh vẽ lập thể, tranh theo phong cách truyền thống, cắt giấy, mẫu vật và các loại hình đồ họa hiện đại; xoay quanh các chủ đề chính là: Ngựa (cho năm 2014 Giáp Ngọ), phong cảnh và phong tục Việt Nam, làng cổ, phố cổ, dân ca Việt Nam, các tín ngưỡng thờ phụng của người Việt, hoa sen, ẩm thực, trò chơi dân gian… Có thể thấy, yếu tố văn hóa dân tộc, tinh thần truyền thống được các họa sĩ đồ họa trẻ tôn trọng như “xương sống”, như điểm tựa để họ bay bổng sáng tạo trong tư duy thiết kế hiện đại. Triển lãm “Xuân Nam lộc Bắc” còn trưng bày các mẫu lịch bloc từ cỡ trung đến đại, được thiết kế và sản xuất theo hướng trở thành những cẩm nang hữu ích trong gia đình: mỗi ngày, mỗi tờ lịch là những tư vấn giá trị về lối sống, văn hóa, du lịch, phổ biến kiến thức cho trẻ em…

Thiên Thư nói: “Với tôi, tờ lịch không đơn giản là một công cụ xem diễn tiến thời gian, hay yếu tố quảng cáo. Đó là một sản phẩm văn hóa. Tờ lịch nằm yên trên tường, chúng ta sẽ nhìn nó để bắt đầu cảm hứng và năng lượng cho một ngày mới. Tôi muốn mỗi tờ lịch là niềm vui bé nhỏ đầu tiên trong ngày, thì đương nhiên - nó không thể tầm thường!”.

Theo Quỳnh Lam Báo Phụ Nữ